VIOLATION DECISIONS GIVEN BY THE UNITED NATIONS AFTER JULY 15, 2016
14/10/2025
Türkiye’de 17/25 Aralık rüşvet ve yolsuzluk operasyonlarına tepki olarak başlayan ve 15 Temmuz darbe girişimi ile devlet politikası haline gelen hukuk dışı uygulama ve kararlar nedeniyle binlerce kişi hak ihlallerine maruz kalmıştır. Özellikle 15 Temmuz darbe girişimi sonrasında başlatılan soruşturmalar kapsamındaki gözaltı, tutuklama ve yargılamalarda ciddi hak ihlalleri yaşanmıştır. Başta evrensel hukuk ilkeleri olmak üzere Anayasa ve yasalara aykırı bu uygulama ve kararlar nedeniyle temel hak ve özgürlüklerin iç hukuk yollarıyla korunması veya hak ihlallerinin telafisi imkânsız hale gelmiştir. Mevcut durumda Anayasa Mahkemesi, yüksek mahkemeler ve yerel mahkemeler nezdinde etkili bir iç hukuk yolu bulunmamakta ve en önemlisi yapılan yapısal değişikliklerle Türk yargısı iktidarın kontrolünde bir yargı sistemine dönüştürülmüştür. Bu süreçte hukuka aykırı uygulama ve kararlar nedeniyle Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) ve Birleşmiş Milletler’e yoğun başvurular yapılmıştır.
Yapılan başvurular AİHM ve BM ilgili organları tarafından karara bağlanmaya başlanmıştır. Bu kapsamda özgürlük ve güvenlik hakkı, ifade özgürlüğü, örgütlenme özgürlüğü, adil yargılanma hakkı ve diğer temel hak ve özgürlüklere yönelik keyfi ve gerekçesiz müdahalelere ilişkin önemli ihlal kararları verilmiştir.
Bu noktada Vakfımız, Türkiye’deki karanlık ve hukuksuz süreçten zarar gören bireylerin hukuk mücadelesine katkı sağlamak amacıyla, 15 Temmuz sonrası AİHM’in Türkiye aleyhine verdiği insan hakları ihlalleri kararlarının bir özetini içeren çalışmayı daha önce sizlerle paylaşmıştık. Bu çalışmada ise 2017 yılından itibaren Birleşmiş Milletler’in ilgili organları tarafından verilmiş olan 34 kararı özetleyerek sizlerin istifadesine sunuyoruz. Evrensel hukuka ve anayasal güvencelere ilişkin en temel tespitleri içeren bu kararlar ışığında hazırlanan bu çalışmanın Türkiye’deki insan hakları ihlallerinin bir an önce son bulmasına katkı sunmasını dileriz.
